“Dat gaat je toch nooit lukken”, “Zou je dat nou wel doen?” “Doe geen moeite, er is toch niemand die naar je luistert” “Je haar zit echt voor geen meter, durf je zo wel de straat op?” Dit zijn zo maar wat zinnetjes die het stemmetje in je hoofd voor je voeten gooit. Iedereen heeft wel zo’n stemmetje. Soms is deze heel goed hoorbaar, op andere momenten valt het bijna niet op en de één heeft een sterkere stem dan de ander.
Je kunt het toch nooit goed doen
We hebben allemaal dezelfde basisbehoefte om erbij te horen, geaccepteerd te worden en ons veilig te voelen en dat zorgt ervoor dat we ons van kinds af aan aanpassen aan onze omgeving om het goed te doen en geliefd te worden. Houden we ons niet aan de regels, normen en waarden die er gelden dan worden onze ouders boos of krijgen we straf op school. Om ons hierbij te helpen ontstaat er een innerlijke stem. Een stem die ons waarschuwt wanneer we buiten de lijntjes kleuren en daardoor wellicht in de problemen komen.
Deze innerlijke stem is dus ontstaat vanuit bescherming en dat is dan ook zijn (of haar) enige taak: zorgen dat we niet in de problemen komen. We zijn ons hiervan over het algemeen niet van bewust en deze stem wordt gevormd door onze opvoeding, maar ook door culturele aspecten. Zo zal een innerlijke stem in Amerika iets anders zeggen dan een innerlijke stem in Nederland. In Amerika is het juist van belang dat je bijzonder en succesvol bent, maar in Nederland heerst meer het “doe maar gewoon dan ben je al gek genoeg” principe.
Je innerlijke stem wil je alleen maar beschermen
Wanneer we ons schikken naar onze omgeving zorgen we er meteen ook voor dat we een deel van ons eigen ik wegstoppen. Deze kant is blijkbaar niet goed want daar wordt boos of geïrriteerd op gereageerd dus dat doen we dan maar niet meer. Toch is dit een wezenlijk onderdeel van jou en jouw identiteit en op een gegeven moment wil dit deel toch van zich laten horen. De innerlijke stem beschermt ons als klein kind en zorgt ervoor dat we liefde ontvangen en geaccepteerd worden, maar het belemmert ons ook om ons te onderscheiden en echt ons zelf te kunnen zijn.
Deze innerlijke stem zou zich op een gegeven moment, naarmate je opgroeit en deze bescherming minder nodig hebt, meer naar de achtergrond moeten terugtrekken, maar soms gebeurd dit niet. Dan is de stem zo sterk en zo overtuigd van het feit dat je de bescherming nog steeds nodig hebt dat het in je nadeel gaat werken en ervoor zorgt dat je jezelf tegenhoud in je ontwikkeling. Je doet niet meer de dingen die je eigenlijk zou willen doen omdat deze stem je hier constant van weerhoud door zijn negatieve gedachtes en meningen. Je probeert geen nieuwe dingen meer uit en bij alles wat je doet voel je je onzeker of inadequaat. Depressie, faalangst of perfectionisme kunnen gevolgen zijn van een overactieve innerlijke stem.
Zo zorg je dat je innerlijke stem niet de baas wordt
Bewustwording is essentieel hierin. Zoals gezegd hebben we vaak niet eens in de gaten dat we zo’n stemmetje hebben, maar voelen we ons alleen onzeker, angstig, verlegen, boos etc. Afstemmen op deze innerlijke stem en luisteren naar wat de stem zegt is de eerste stap. Je bent namelijk niet je innerlijke stem. Zodra je gaat afstemmen op deze innerlijke stem zul je misschien wel merken dat er ook nog andere stemmetjes zijn. Een stem die oordelen heeft over anderen of een stem die je vooral voor anderen laat zorgen etc.
Wanneer je beter kunt afstemmen op je innerlijke stem en hoort wat hij of zij zegt kun je hier ook van loskomen en erachter komen wie je nu werkelijk bent en wat jij wilt. Je gaat als het ware loskomen van je innerlijke stem en wordt je eigen bewuste ego.
Oefening
Observeer een paar dagen welke kritische dingen je tegen jezelf zegt of over jezelf voelt. Luister zonder oordeel naar alles wat voorbij komt en luister gewoon maar eens. Dingen die je zou kunnen horen zijn:
“Wat is er mis met jou?”
“Je bent te zwaar/te dun/te dik/te lang/te kort”
“Niemand vind je leuk/grappig/aardig/charmant/knap”
“Je bent egoïstisch”
“Je hebt geen talent”
“Je bent saai”
“Je neus is te groot/je ogen te klein/je haar te dun/rimpels”
Wat heb je volgens je innerlijke stem niet goed gedaan en wat kon beter?
Vervolgens ga je je innerlijke stem vorm geven. Je weet nu wat hij/zij zegt, maar door er ook vorm aan te geven kun je het nog makkelijker objectiveren. Maak een tekening, schilderij of boetseer het met klei. Op wie lijkt je innerlijke stem? Soms is het een van je ouders, een oudere zus of broer, een juf of meester van school, een sportleraar of gewoon een op zichzelf staand iemand. Misschien wil je hem/haar zelfs een naam geven om het nog concreter te maken.
Nu kun je het gesprek met je innerlijke stem aangaan. Dit komt van de Voicediologue methode. Hierbij ga je, onder begeleiding van een coach of therapeut, het gesprek aan met je innerlijke stem. Het gesprek is niet bedoeld om je innerlijke stem aan te vallen of te veroordelen, maar om begrip te tonen en te krijgen. Aandachtig luisteren is belangrijk. Vergeet namelijk niet dat je innerlijke stem er is om je te beschermen. Hij maakt zich zorgen om je en wil niet dat er iets vervelends met je gebeurd of dat je niet geaccepteerd wordt door je omgeving. Door zijn zorgen serieus te nemen en te luisteren ontneem je je innerlijke stem zijn kracht.
Mijn eigen ervaring
Zelf heb ik ook heel lang last gehad van een zeer kritische innerlijke stem. Laten we hem Henk noemen. Ik weet inmiddels waar en waarom Henk zijn oorsprong heeft en door te luisteren en het gesprek aan te gaan met hem wordt het makkelijker om toch de dingen te doen die ik wil, maar waar ik mezelf blokkeerde vanwege Henk en de gedachtes die in mij opkwamen. Henk is nog altijd bij me en hoe sterker de innerlijke stem, hoe langer je nodig hebt om over je drempels heen te stappen.
Begrijpen waar Henk vandaan komt, luisteren naar wat hij te zeggen heeft en weten waarom hij dit zegt maakt het allemaal minder verlammend. Natuurlijk is het nog steeds spannend om die nieuwe dingen te ondernemen en nog altijd komen de waarschuwingen van Henk naar boven, maar het geluid staat niet meer zo hard en overstemd niet meer alles. Vaak stel ik Henk (en daarmee mezelf) gerust: “Ja het is spannend en ja dit heb ik nog nooit gedaan, maar het is wel wat ik wil en ik vertrouw erop dat het goed komt. Maak je maar geen zorgen.”