Hoe herken je een progesteron tekort en wat kun je doen?
Progesteron wordt ook wel eens het zwangerschapshormoon genoemd, maar doet natuurlijk meer dan dat. Ervaar je elke maand opnieuw die moodswings, ermoeidheid, pijnlijke borsten, onrust of een onregelmatige cyclus? Misschien is je menstruatie een verrassing geworden, of zie je telkens net wél of net níét een positieve ovulatietest. En als je zwanger wilt worden: lukt het niet, of ervaar je terugkerende miskramen…
Wat veel vrouwen niet weten, is dat dit soort klachten vaak te maken hebben met een tekort aan progesteron. Een tekort dat niet altijd zichtbaar is in een standaard bloedtest, maar wél voelbaar is in jouw dagelijks leven.
In deze blog ontdek je:
Hoe je een progesterontekort herkent
- Wat de grootste oorzaken zijn (spoiler: stress staat bovenaan)
- Wat je zélf kunt doen met voeding, leefstijl en suppletie
- En waarom zoveel vrouwen hiermee rondlopen zonder het te weten
Wil je liever direct aan de slag met het verbeteren van je vruchtbaarheid?
Bekijk dan deze gratis korte video over je eicelkwaliteiten de rol van progesteron hierin.
Wat is progesteron eigenlijk?
Progesteron is hét hormoon dat zorgt voor balans, rust en vruchtbaarheid. Het wordt vooral aangemaakt ná je eisprong (in het corpus luteum), en in kleinere hoeveelheden door je bijnieren en, tijdens je zwangerschap, door de placenta.
De belangrijkste functies:
Je baarmoeder voorbereiden op een zwangerschap
Je stemming stabiliseren (kalm, rustig, gegrond)
Als tegenhanger van oestrogeen zorgt het ervoor dat er goede balans is tussen deze twee hormonen.
Te weinig progesteron kan leiden tot (relatieve) oestrogeendominantie, een verstoorde cyclus of vruchtbaarheidsproblemen.
Hoe herken je een progesterontekort?
De meest voorkomende symptomen van een progesterontekort zijn:
Onregelmatige menstruatie: Geen eisprong = geen progesteron. Een onregelmatige cyclus kan dus een eerste teken zijn.
PMS & stemmingswisselingen: Een te laag progesteron betekent te weinig rem op oestrogeen. Het gevolg hiervan is oa prikkelbaarheid, huilbuien, opgeblazen gevoel, pijnlijke borsten, boosheid of intense PMS.
Moeite met zwanger worden of zwanger blijven: Vaak is er dan ook sprake van een (te) korte luteale fase (wanner de periode tussen ovulatie en menstruatie korten dan 10 dagen is). Progesteron is dan re laag om een zwangerschap in stand te houden.
Trage schildklier (ook als dit niet uit een bloedtest of onderzoek blijkt): Progesteron en je schildklier werken nauw samen. Klachten als vermoeidheid, het altijd koud hebben, droge huid, broze nagels en een onregelmatige cyclus kunnen wijzen op een subklinische hypothyreoïdie, zonder dat je TSH of T4 afwijkend is. Voor een goede diagnose zal je meer onderzoek moeten doen (zoals oa T3, rT3 em antistoffen, maar ook stressbelasting of andere fysieke verstoringen).
Of je een tekort hebt kun je testen via de huisarts of een particulier lab zoals deze via Bloedwaardentest. Timing is essentieel. Laat je bloed 5-7 dagen ná je ovulatie prikken, het moment dat progesteron piekt. Zorg ook dat de interpretatie van de waardes goed is.
Voor de vier verschillende fasen gelden de volgende afzonderlijke referentiewaarden:
Folliculaire fase: < 2,8 nmol/l (de eerste helft van je menstruatiecyclus)
Ovulatie fase: 0,39 – 38 nmol/l (tijdens de eisprong halverwege de cyclus)
Lutheale fase: 5,8 – 76 nmol/l (de tweede helft van je menstruatiecyclus)
Wanneer jouw progesteronspiegel tijdens de luteale fase lager is dan 5.8 nmol/l, duidt dit op een onvoldoende progesterongehalte.
Wat veroorzaakt een laag progesteron?
De belangrijkste oorzaken die ik steeds weer terug zie komen zijn:
- Chronische stress (vaak onderschat! Het gaat om zowel fysieke, mentale en emotionele stress)
- Geen of te weinig ovulaties (bijvoorbeeld door PCOS, ondergewicht, overtraining of schildklierproblemen)
- Voedingstoffentekorten (zoals B6, zink of magnesium)
- Slaaptekort en te weinig rustmomenten
- Hormoonverstorende stoffen (xeno-oestrogenen) in voeding, plastic, verzorgingsproducten
- Genetische factoren die het moeilijker voor je lichaam maken om progesteron te produceren of die je gevoeliger maken voor de verstorende factoren zoals stress of tekorten aan essentiële voedingstoffen.
Wat kun je doen om je progesteron te verhogen?
Je huisarts zal je misschien de pil, progesteronzalf of hormoontherapie aanraden. Maar dat onderdrukt je cyclus vaak nog verder en lost het probleem niet op.
Wat je wél wilt: de oorzaak aanpakken. Dat doe je via deze drie pilaren:
1. Stress reguleren: terug naar rust & veiligheid
Je lichaam kiest tussen veiligheid of voortplanting. Chronische stress = lage progesteronproductie. Zorg dagelijks voor momenten van ontspanning:
- Ga wandelen in de natuur
- Adem diep in en uit (dat activeert je parasympathisch zenuwstelsel)
- Beperk schermtijd & sociale druk
- Zeg vaker ‘nee’ en doe meer dingen die je écht leuk vindt om te doen en je ontspanning en plezier geven.
- Overweeg zachte ondersteuning zoals saffraan, L-theanine of adaptogenen (zoals ashwagandha, mits geschikt voor jou)
2. Ondersteun met de juiste voeding & supplementen
Hieronder een greep uit de belangrijkste bouwstenen voor progesteronproductie:
- Gezonde vetten zorgen ervoor dat je lichaam meer cholesterol kan produceren (de bouwstenen van je hormonen). Zonder gezonde vetten wordt hormoonproductie een stuk lastiger.
- Vitamine B6 verhoogt progesteron en verlaagt oestrogeen. Je vindt het met name in vette vis (rund) vlees, lever, noten, pitten en zaden, avocado en banaan.
- Vitamine C & E zijn antioxidanten en dragen bij aan gezonde progesteronwaarden. Ze beschermen ok je eicelkwaliteit. Vitamine C vindt je vooral in groenten en fruit. Vitamine E zit met name in tarwekiemolie, noten, pitten zaden, garnalen en eieren.
- Magnesium & zink zijn essentieel voor hormoonproductie. Magnesium is vooral te vinden in groene (blad) groenten, rauwe cacao, maar vooral via suppletie. Zink vind je met name in lever, rundvlees, vete vis, garnalen en pompoenpitten.
- Zwavel & vezels helpen overtollig oestrogeen af te voeren. Zwavel is met name terug te vinden in eieren, vette vis, vlees, kruisbloemigen, koolsoorten en de lookfamilie (oa uien). Vooral de vezels in de schil van rauwe biologische wortelen hebben een oestrogeenbindend effect.
- L-arginine, verbetert doorbloeding van eierstokken & baarmoeder. Te vinden in rundvlees, vette vis en eieren.
- Soms kunnen ook kruiden als Vitex Agnus Castus (Monnikspeper) helpen je cyclus te reguleren en de natuurlijke progesteron aanmaak te verhogen. Dit is alleen het geval als de basis (stress, voeding etc) op orde is.
3. Leef meer volgens je genetische profiel en ondersteun je lichaam waar het écht nodig is
Veel vrouwen die ik begeleid hebben genetische varianten waardoor zij bijvoorbeeld extra gevoelig zijn voor de effecten van stress. Merk jij dat je vaak ‘aan’ staat of moeilijk ontspant? Dan kan dit bij jou ook een rol spelen. Andere vrouwen zijn minder goed in staat om voldoende cholesterol beschikbaar te maken voor hormoonproductie. Zo zijn er verschillende genetische factoren die een rol kunnen spelen in laag progesteron of suboptimale vruchtbaarheid.
Meer leven volgens je genetisch profiel kan hierbij enorm helpen en kan je vruchtbaarheid aanzienlijk verbeteren. Ervaar je terugkerende miskramen, een korte luteale fase, PMS of andere klachten die ik hiervoor benoemde, dan kan het zeker de moeite waard zijn om je hier eens in te verdiepen!
In mijn masterclass leg ik precies uit welke genetische factoren met name een rol spelen in suboptimale vruchtbaarheid of terugkerende miskramen. Je kunt de masterclas direct en gratis bekijken. Klik hier om hem in je mailbox te ontvangen!
Conclusie: je hebt meer invloed dan je denkt
Een tekort aan progesteron kan je compleet uit balans brengen.
Maar het goede nieuws: het is meestal omkeerbaar, zeker als je aan de juiste knoppen weet te draaien.
Je hoeft het niet alleen uit te zoeken! Je kunt mijn gratis korte video bekijken waarin ik je de ins en outs vertel over je eicelkwaliteit of heb je wat meer tijd dan is mijn masterclass Zwanger worden? Start met je DNA! een goede start! Ontdek hier welke genetische factoren een rol spelen en wat je kunt doen om dit te herstellen.
Ben je klaar om direct aan de start te gaan en wil je starten met het Natuurlijk Zwanger traject? Dan kan dat hier. Je kunt hier ook een korte kennismaking plannen als je nog praktische vragen hebt of even wilt overleggen of dit echt de juiste optie voor je is.
Weet: Je lichaam wíl zwanger worden. Soms heeft het alleen wat hulp nodig om in de juiste balans te komen.