De kracht van de geest: Hoe een positieve mindset en meditatie kunnen helpen bij het zwanger worden
Hoeveel van je aandacht gaat naar je lichamelijke gezondheid zoals je voeding, hormonen, ovulatie en medische onderzoeken? Hoewel deze aspecten uiteraard belangrijk zijn, onderschat je waarschijnlijk de kracht van je geest en welke belangrijke rol deze speelt in het hele proces. Steeds meer onderzoek toont aan dat je mentale en emotionele gesteldheid een belangrijke rol spelen in je vruchtbaarheid.
De invloed van stress op vruchtbaarheid
Een van de grootste obstakels bij het zwanger worden is stress. Ik heb het dan niet over incidentele acute stress, maar over die sluimerende chronische stress waar we allemaal wel last van hebben. Overvolle agenda’s volle mailboxen, deadlines, sociale verplichtingen, onzekerheid rondom het zwanger worden, relationele problemen en spanningen etc.
Als je lichaam stress ervaart dan worden er stresshormonen zoals cortisol en adrenaline geproduceerd. Het maakt voor je lijf niet uit of deze stress fysiek (tekort aan voeding(stoffen), slecht slapen, chemicaliën etc) is of mentaal/emotioneel. Het kan zelfs zo zijn dat je zelf helemaal niet eens in de gaten hebt dat je lijf stress ervaart.
Persoonlijk ben ik steeds minder fan van het woord stress omdat het niet helemaal de lading dekt. Het gaat eigenlijk om veiligheid en onveiligheid. Je wilt dat je lichaam zich veilig voelt doordat het goed gevoed is, geen hoge toxische belasting ervaart, niet teveel stilzit en er voldoende ontspanning en plezier in je leven is.
Onveiligheid zorgt voor de bekende “vecht-of-vlucht” modus. Een beschermingsmechanisme dat ons vroeger goed heeft geholpen en oorspronkelijk bedoeld was om ons te beschermen in gevaarlijke situaties. Als er gevaar was dan had je de keus om te vechten of te vluchten en je lichaam bereidde zich hierop voor, maar tegenwoordig wordt deze vecht of vlucht modus ook geactiveerd als je een belangrijke deadline hebt, je aan het scrollen bent door je social media of als je weer eens te laat naar bed bent gegaan omdat je die ene Netflix serie niet kon afzetten.
Je lichaam legt de focus op het in stand houden van de vecht of vlucht modus, de productie van de hormonen die hierbij nodig zijn (zoals cortisol en adrenaline) en de energie die nodig is om te vechten of te vluchten. Dit betekent dat er minder aandacht gaat naar de productie van andere hormonen zoals progesteron, maar ook dat er energie bespaard wordt op energie-intensieve processen die je voor vechten of vluchten niet nodig hebt, zoals je spijsvertering, vruchtbaarheid en herstel.
Dit is dé reden waarom chronische stress kan leiden tot een onregelmatige menstruatiecyclus, verstoring van je ovulatie en zelfs het verminderen van de kwaliteit van je eicellen. Sommige van deze stress komt voort uit emotionele stress veroorzaakt door gevoelens van angst, onzekerheid of frustratie en dit is waar de kracht van je geest om de hoek komt kijken.
De kracht van een positieve mindset
De manier waarop je denkt en voelt heeft invloed tot op celniveau. Nog los van de vervelende, en niet helpende, emoties zoals je overweldigd, angstig of hopeloos voelen, leveren deze emoties ook stress op voor je cellen. Ze ervaren dit als gevaar, een niet veilige situatie. Waarom zou je je anders zo voelen? Als je plezier hebt en je goed voelt, dan geef je een heel ander signaal af en je cellen ‘voelen’ dit en reageren hier ook op.
Een positieve mindset betekent niet dat je de realiteit van je situatie moet ontkennen of dat je alleen maar positieve dingen moet denken. Je kunt wat dat betreft je lichaam niet echt voor de gek houden. Het gaat er eerder om dat je ervoor kiest om je te richten op mogelijkheden in plaats van beperkingen. Het betekent vertrouwen hebben in je lichaam en de processen die nodig zijn om zwanger te worden. Door te focussen op wat goed gaat, in plaats van wat niet werkt, kun je je energie verplaatsen naar een meer ondersteunende en liefdevolle houding ten opzichte van jezelf.
Het begint allemaal met bewustwording. Je bewust worden van je eigen gedachten en emoties is een belangrijke eerste stap. Zo had ik ooit eens een klant die niet tevreden was over haar uiterlijk. Ze was een dagje shoppen met een vriendin en liep de hele dag heel zelfbewust rond. Iedere spiegel of elk raam dat ze tegenkwam bekeek ze zichzelf en direct had ze allerlei negatieve gedachten over haar uiterlijk, dat ze zichzelf lelijk vond en dat ze niet goed genoeg was. Hoewel dit niet direct met haar vruchtbaarheid verbonden was, gaf ze hiermee wel het signaal af van onvrede, onzekerheid en frustratie. Emoties die je lichaam interpreteert als ‘onveilig’. Onveiligheid en vruchtbaarheid gaan niet goed samen. Het maakt niet zo heel veel uit waardoor de onveiligheid gecreëerd wordt.
We bespraken dit en ik wees haar hier op en pas toen realiseerde ze zich welke impact dit had. Ze voelde het ook meteen aan haar lichaam en het was op dat moment alsof er iets switchte in haar denken en bewustzijn. Dit was een cruciale stap in haar herstel.
Wat kun je doen?
Er zijn verschillende technieken die je kunnen helpen om je emoties en gedachten te reguleren en meer bewust te worden van je lijf en de signalen die ze afgeeft.
Meditatie is één van die hulpmiddelen. Door regelmatig te mediteren, kun je leren om je gedachten en emoties te observeren zonder erin meegezogen te worden. Dit creëert ruimte voor rust en ontspanning, wat essentieel is voor het ondersteunen van je hormonale balans.
Er zijn verschillende vormen van meditatie die specifiek gericht zijn op het bevorderen van vruchtbaarheid:
Ademhalingsmeditatie
Deze eenvoudige techniek richt zich op diep en bewust ademhalen. Door je te concentreren op je ademhaling, kun je je geest tot rust brengen en het parasympathische zenuwstelsel activeren, wat je lichaam helpt ontspannen. Dit kan helpen om de productie van stresshormonen te verminderen en de bloedstroom naar je baarmoeder en eierstokken te verbeteren.
Visualisatie
Bij visualisatie-meditatie stel je jezelf voor dat je lichaam in optimale gezondheid verkeert en klaar is voor conceptie. Je kunt bijvoorbeeld visualiseren dat je baarmoeder gezond en sterk is, of dat je hormonen in perfecte balans zijn. Deze positieve beelden kunnen je geest helpen om vertrouwen te ontwikkelen in je lichaam en het proces van zwanger worden.
Mindfulness
Mindfulness draait om het volledig aanwezig zijn in het moment zonder oordeel. Dit kan betekenen dat je je richt op het genieten van het proces zonder je zorgen te maken over de uitkomst. Door de focus te verleggen van het eindresultaat naar het huidige moment, kan mindfulness helpen om de druk te verminderen en meer rust te vinden.
Dit kan al met kleine dingen zoals je maaltijden eten, knuffelen met je partner, muziek luisteren of een goed gesprek met een vriendin. Ben je écht met al je aandacht in het moment of dwalen je gedachten af naar je to-do lijst of negatieve gedachten? Probeer zoveel mogelijk in het moment te zijn en dit echt te ervaren.
Liefdevolle vriendelijkheid (Metta) meditatie – Dit type meditatie richt zich op het cultiveren van liefdevolle en positieve gevoelens, zowel naar jezelf als naar anderen. Misschien ben je, net als mijn klant, ook kritisch naar jezelf en je lichaam. Door liefdevolle vriendelijkheid te oefenen, kun je leren om meer compassie en begrip voor jezelf te ontwikkelen, wat kan helpen om stress en zelfkritiek te verminderen.
Het lichaam-geest verband en hormonale balans
Het verband tussen lichaam en geest is complex en krachtig. Onderzoek heeft aangetoond dat regelmatige meditatie de niveaus van stresshormonen kan verlagen en de aanmaak van “gelukshormonen” zoals serotonine en dopamine kan stimuleren. Deze hormonen spelen een belangrijke rol in het reguleren van stemming, slaap en je algehele welzijn, wat indirect ook een positieve invloed kan hebben op je vruchtbaarheid.
Daarnaast kan meditatie de hypothalamus-hypofyse-bijnier-as (HPA-as) reguleren, die verantwoordelijk is voor de productie van stresshormonen. Door deze as in balans te brengen, kan je lichaam beter reageren op stress en hormonale schommelingen. Dit is vooral belangrijk als je last hebt van een hormonale disbalans, zoals een onregelmatige cyclus of polycysteus ovariumsyndroom (PCOS).
Vrouwen met genetische variaties binnen onder ander het COMT, BDNF of MAO-A gen, zijn gevoeliger voor de gevolgen van de stressreactie van het lichaam en zijn dus extra gebaat bij stressmanagement. Veel vrouwen die ik begeleid hebben dit soort genvariaties. Vaak herken je het aan dingen als niet stil kunnen zitten, perfectionisme, moeite hebben met ontspannen of niks doen, een druk hoofd, hartkloppingen, een gejaagd of gestresst gevoel ondanks dat daar geen aanleiding toe is of altijd ‘aan’ staan. Herken je dit, dan kan het zomaar zijn dat je (één van) deze genvariaties bezit.
Wil je hier meer over weten dan help ik je hier graag bij. Neem gerust contact met me op en dan plannen we een vrijblijvend gesprek in. Dit is de eerste stap voor het vervullen van je kinderwens.